Οδική Ασφάλεια στην Eλλάδα

Χρήσιμα Άρθρα

Η ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Eισήγηση στην ημερίδα που διοργανώθηκε απο το The American College of Thessaloniki (ACT)

A Division of Anatolia 2nd Annual Automobile Business Conference (2nd AABC)

ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ – Vehicle, Road, and Pedestrian Safety

Θεσσαλονίκη, 24 Απριλίου 2004

Η οδική συμπεριφορά είναι στοιχείο του πολιτισμού μιας χώρας.

Σε ένα πρόγραμμα μείωσης των τροχαίων ατυχημάτων, πρέπει να δίδεται βαρύτητα πρώτα και κύρια στην ευαισθητοποίηση του πολίτη και στην καλλιέργεια κυκλοφοριακής συνείδησης που αρχίζει από το σχολείο και φθάνει στην ποιοτικότερη εκπαίδευση και εξέταση των υποψηφίων οδηγών με εφαρμογή σύγχρονων προτύπων, τα οποία σε συνδυασμό με την καθιέρωση άρτιων τεχνικών ελέγχων, συνιστούν ένα πολυεπίπεδο πλέγμα δράσεων.

Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες για την μείωση των Τροχαίων ατυχημάτων.

‘Κατά το παρελθόν δεν εφαρμόστηκαν μακροπρόθεσμες, συντονισμένες και ολοκληρωμένες δράσεις από την πλευρά της πολιτείας’

παρατήρησε ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης επιχειρώντας να εξηγήσει τους λόγους που μας έφεραν στην κορυφή των συγκεκριμένων δεικτών και προσέθεσε :

‘Τα όποια μέτρα που είχαν ληφθεί εφαρμόστηκαν αποσπασματικά και δεν συνοδεύτηκαν από συστηματική αστυνόμευση’.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του υπουργού, οι κυριότεροι παράγοντες που προκαλούν τα τροχαία ατυχήματα είναι:

‘ο ανθρώπινος παράγοντας, η επιθετική οδήγηση, η υπερβολική ταχύτητα, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και η μη χρήση της ζώνης ασφαλείας και του κράνους’

Στην παρούσα μελέτη θα δούμε σε ποιό στάδιο βρίσκεται η οργάνωση της οδικής ασφάλειας της χώρας μας και πώς μπορούν να μειωθούν τα τροχαία ατυχήματα με απλό συντονισμό.

Η ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΩΝ ΤΡΟΧΑΙΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ – ΟΡΙΣΜΟΙ

Η έρευνα οδικών τροχαίων ατυχημάτων διενεργείται σε μηνιαία βάση από την Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος και παρακολουθεί κατά Νομό, για κάθε μήνα χωριστά τον αριθμό των οδικών τροχαίων ατυχημάτων κατά βαρύτητα (θανατηφόρα και με τραυματισμούς) και τον αριθμό των παθόντων ατόμων κατά κατηγορία αυτών (οδηγοί, μεταφερόμενοι, πεζοί). Σε ετήσια βάση, γίνεται ευρύτερη ανάλυση των ατυχημάτων. Αρμόδιες για τη συμπλήρωση των Δελτίων Οδικών Τροχαίων Ατυχημάτων (Δ.Ο.Τ.Α.) είναι οι Αστυνομικές και Λιμενικές Αρχές ολοκλήρου της χώρας.

Οι εννοιολογικοί ορισμοί της έρευνας έχουν ως ακολούθως:

Οδικό τροχαίο ατύχημα (με σωματικές βλάβες): Θεωρείται το συμβάν που γίνεται στους δρόμους ή στις πλατείες, που είναι ελεύθερες στη δημόσια χρήση (όχι σε αυλές, βιομηχανικούς χώρους, αμαξοστάσια των επιχειρήσεων μεταφορών κλπ.), με συμμετοχή σε αυτό ενός ή περισσοτέρων οχημάτων, από τα οποία το ένα τουλάχιστον βρισκόταν σε κίνηση κατά τη στιγμή του ατυχήματος και είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο ή τον τραυματισμό προσώπου ή προσώπων.

Νεκρός: Θεωρείται το πρόσωπο εκείνο, του οποίου ο θάνατος, επέρχεται την ίδια στιγμή και μέσα σε διάστημα 30 ημερών από αυτό (τον ορισμό αυτό ακολουθεί η Ελλάδα από 1-1-1996).

Τραυματίας: Θεωρείται το παθόν πρόσωπο, που υπέστη σωματική κάκωση ή βλάβη της υγείας του.

Βαριά τραυματισμένος: Θεωρείται το παθόν πρόσωπο, που υπέστη σοβαρή βλάβη, όπως κρανιοεγκεφαλική κάκωση, ακρωτηριασμό, πολλαπλό τραυματισμό με αποτέλεσμα το άτομο να χάσει την διανοητική του επαφή με το περιβάλλον και να κινδυνεύει σοβαρά η ζωή του.

Ελαφρά τραυματισμένος: Θεωρείται το παθόν πρόσωπο, που υπέστη απλή σωματική κάκωση, μη ικανή να θέσει την ζωή του σε κίνδυνο.

Όχημα: Στα οχήματα, για την παρακολούθηση του στατιστικού αντικειμένου, περιλαμβάνονται τα αυτοκίνητα οχήματα, τα ηλεκτροκίνητα λεωφορεία (τρόλει), οι μοτοσικλέτες, τα ποδήλατα και μοτοποδήλατα, τα αγροτικά μηχανήματα, τα μηχανήματα οδοποιίας, τα ζωήλατα οχήματα και οι χειράμαξες. Στα οχήματα δεν περιλαμβάνονται οι σιδηρόδρομοι, εκτός αν στο ατύχημα συμμετέχει όχημα μιας (1) από τις παραπάνω κατηγορίες, οπότε και οι σιδηρόδρομοι θεωρούνται οχήματα.

ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΩΝ

Για την βελτίωση της οδικής ασφάλειας τα πράγματα είναι ξεκάθαρα, πάρα πολύ απλά και όχι κάτι καινούργιο.

Η μείωση των τροχαίων ατυχημάτων με σοβαρές σωματικές βλάβες μπορεί να επιτευχθεί εάν ελεγχθούν οι παρακάτω παράγοντες «πλαίσιο»:

Οδικό περιβάλλον

Χρήστης της οδού (πεζός και οδηγός)

Οχημα

Αντιμετώπιση μετά το ατύχημα

Αστυνόμευση

Κάθε βελτίωση που γίνεται σε κάθε έναν από τους παραπάνω παράγοντες έχει σαν αποτέλεσμα την μείωση τροχαίων ατυχημάτων με σοβαρές σωματικές βλάβες.

Χρειάζεται και ο συντονισμός όλων αυτών των παραγόντων από ENA κέντρο και Αρχή Ελέγχου. Επιγραμματικά αναφέρουμε τους επιμέρους υποάξονες των δράσεων:

Βελτίωση Οδικού Περιβάλλοντος

Εντοπισμός & επεμβάσεις σε επικίνδυνες θέσεις

Βελτίωση σήμανσης

Βελτίωση οδοστρωμάτων

Βελτίωση οδοστρωμάτων

Τυποποίηση και βελτίωση στηθαίων ασφαλείας (μπαριέρες)

Βελτίωση Ηλεκτροφωτισμού

Σύνταξη Κανονισμών

Μελέτες επιπτώσεων και τακτική επιθεώρηση των τεχνικών λύσεων

Βελτίωση του χρήστη της οδού (πεζού και οδηγού)

Βελτίωση του συστήματος εκπαίδευσης των υποψηφίων οδηγών

Βελτίωση του συστήματος εξέτασης υποψηφίων οδηγών

Προγράμματα κυκλοφοριακής αγωγής για ενήλικες και παιδιά

Εκστρατείες ενημέρωσης των πολιτών

Κίνητρα για την απόκτηση εξοπλισμού ασφαλείας

Ενεργοποίηση των πολιτών

Βελτίωση του οχήματος

Εκσυγχρονισμός κέντρων τεχνικού ελέγχου ΚΤΕΟ

Κίνητρα για την απόκτηση εξοπλισμού ασφαλείας

Βελτίωση της παθητικής ασφάλειας

Βελτίωση της ενεργητικής ασφάλειας

Αυτόματα συστήματα αποφυγής σύγκρουσης

Βελτίωση της αντιμετώπισης μετά το ατύχημα

Εξοπλισμός μονάδων επέμβασης

Ανάπτυξη σχεδίων επέμβασης

Βελτίωση άμεσης περίθαλψης στα νοσοκομεία

Υποχρεωτική ασφάλιση λεωφορείων και φορτηγών με απεριόριστα όρια κάλυψης για σωματικές βλάβες

Διαρκής υποχρεωτική εκπαίδευση των Βαθμοφόρων της Τροχαίας που αναλαμβάνουν έρευνες τροχαίων ατυχημάτων

Πρόσληψη μονίμων Μηχανικών στην Τροχαία

Δημιουργία Σώματος Ειδικών Ορκωτών Πραγματογνωμόνων Τροχαίων Ατυχημάτων

Εκπαίδευση Δικαστών στα Τροχαία ατυχήματα και στο μηχανισμό της σύγκρουσης

Βελτίωση της Αστυνόμευσης

Ολοκληρωμένο πρόγραμμα Αστυνόμευσης

Εξοπλισμός ελέγχου κυκλοφορίας και καταγραφής παραβάσεων

Βελτίωση συστήματος άμεσης επέμβασης

Λήψη άμεσων μέτρων παρουσίας και χρήσης ηλεκτρονικών μέσων σε σημεία του οδικού δικτύου που παρουσιάζουν μεγάλη συχνότητα ατυχημάτων.

Επικαιροποίηση του κόμβου του internet του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης ώστε τα περιεχόμενα στοιχεία να είναι άμεσα και πρόσφατα.

Εναρμόνιση της φόρμας έκθεσης αυτοψίας τροχαίου ατυχήματος σε όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ώστε να είναι παντού του ιδίου τύπου. Η φόρμα θα περιλάβει καταγραφές και για στατιστική χρήση ώστε τα συμπεράσματα και οι πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Οδική Ασφάλεια να βασίζονται σε ένα ομοιογενές σύστημα καταγραφών.

Συντονισμός των μέτρων

Λειτουργία Διυπουργικής Επιτροπής οδικής ασφάλειας (συντονιστής)

Λειτουργία Οργανισμού Οδικής Ασφάλειας (εκτελεστής) ώστε να γίνεται στατιστική επεξεργασία ατυχημάτων, εξαγωγή συμπερασμάτων και λήψη μέτρων, να ενημερώνεται διαρκώς το κοινό για τα αποτελέσματα της προσπάθειας από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης περιλαμβανομένου και του Internet

Kάθε Νομός της Ελλάδος να έχει δική του ομάδα αξιοποίησης των στατιστικών δεδομένων τροχαίων ατυχημάτων μέσα στο πλαίσιο που θα χαραχθεί σε κεντρικό επίπεδο ώστε τα μέτρα που θα λαμβάνονται να αφορούν τις ιδιαιτερότητες του κάθε Νομού

ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Το 2000 μετά από πόρισμα σχετικής Διακομματικής επιτροπής συστήθηκε η διυπουργική επιτροπής οδικής ασφάλειας από τα εξής Υπουργεία:

Υπουργείο Δημόσιας Τάξης (προεδρείο επιτροπής)

Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών

Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας

Υπουργείο Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης

Υπουργείο Χωροταξίας Περιβάλλοντος Δημοσίων Εργων

Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας

Εχει θεσπιστεί με την συμβολή της Πανεπιστημιακής Κοινότητας του ΕΜΠ αλλά και με παρεμβάσεις του Συλλόγου Συγκοινωνιολόγων Ελλάδος και του ΑΠΘ το πρόγραμμα οδικής ασφάλειας «ΚΑΘ’ ΟΔΟΝ 2001-2005» με βασικό στόχο την μείωση των νεκρών από τροχαία ατυχήματα σε ποσοστό 20% κατά την πενταετία 2001-2005 και 40% μέχρι το έτος 2015 με έτος βάσης το 2000.

Η αλήθεια είναι ότι υπήρξαν αποτελέσματα αφού στο σύνολο της Ελλάδος από το 2001 έως το 2003 υπήρξε μείωση των θανατηφόρων σε ποσοστό που προσεγγίζει το 15%.

Οι επιμέρους άξονες δράσης των συμμετεχόντων Υπουργείων κινούνται ως εξής:

ΥΠΕΧΩΔΕ

Υποσχέδιο Δράσης επικίνδυνων θέσεων, σήμανσης, οδικής ασφάλειας σε αστικές περιοχές, έλεγχος Οδικής Ασφάλειας.

Αξονες Δράσης που αφορούν προγράμματα συντήρησης του οδικού δικτύου της Χώρας.

θα συνεχισθεί η κατασκευή αντιολησθηρών ταπήτων στον άξονα ΠΑΘΕ.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Τεχνικό και ειδικό έλεγχο των οχημάτων (αναβάθμιση δημοσίων ΚΤΕΟ και ίδρυση ιδιωτικών)

Κυκλοφοριακή αγωγή (πρόγραμμα χρηματοδότησης κατασκευής πάρκων κυκλοφοριακής αγωγής).

Αναβάθμιση της εκπαίδευσης και εξέταση με μηχανογραφικό σύστημα υποψηφίων οδηγών.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ

1η Πρόληψη ατυχημάτων (αλκοολούχα ποτά, φάρμακα, παθήσεις και οδήγηση, παρέμβαση σε διαφημιστικές εταιρείες για τον τρόπο διαφήμισης αλκοολούχων ποτών και αυτοκινήτων).

2η Βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών προνοσοκομειακής αντιμετώπισης μετά το ατύχημα

Ταχεία άφιξη – καλή επί τόπου αντιμετώπιση – καλή μεταφορά και παράδοση στο νοσοκομείο – ποιότητα πληρωμάτων – αεροδιακομιδές – αποκατάσταση τραυματιών – συλλογή στατιστικών στοιχείων για τα αποτελέσματα μετά την έξοδο από το νοσοκομείο (θάνατοι, αυτοεξυπηρέτηση, εργασία).

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ

παρέμβαση σε επικίνδυνες θέσεις

βελτίωση οριζόντιας και κατακόρυφης σήμανσης οδών

βελτίωση οδοστρωμάτων

εφαρμογή μέτρων οδικής ασφάλειας στις υπόψη περιοχές

παρακολούθηση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ 2003-2010 ΣΤΗΝ Ε.Ε.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει θέσει ως θέμα προτεραιότητας την Οδική Ασφάλεια αφού αποφασίστηκε ομόφωνα από τα Κράτη Μέλη η ενδυνάμωση των μέτρων για την οδική ασφάλεια ώστε μέχρι το 2010 να υπάρξει μείωση τουλάχιστον κατά 50% των θανάτων από τροχαία δυστυχήματα.

Ο Κοινοτικός αυτός στόχος περιλαμβάνει:

την ίδρυση Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Οδικής Ασφάλειας και

την Δημιουργία Ευρωπαϊκής Χάρτας για την Οδική Ασφάλεια

Παράλληλα τα Κράτη-Μέλη δεσμεύτηκαν να διατηρήσουν σε πρώτη προτεραιότητα την Οδική Ασφάλεια στις Εθνικές τους πολιτικές.

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ετών 2001-2003 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΑ

Μετά από επεξεργασία των στατιστικών στοιχείων Τροχαίων Ατυχημάτων όπως αυτά καταγράφονται από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος συντάξαμε τον παρακάτω πίνακα :

Από την μελέτη του πίνακα αυτού προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα από τα ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΑ στατιστικά οδικών ατυχημάτων με σωματικές βλάβες:

υπάρχει μείωση τροχαίων ατυχημάτων τριετίας 2001-2003 σε ποσοστό περίπου 21 %

υπάρχει σταθερό ποσοστό σωματικών βλαβών όπου οι σωματικές βλάβες θα είναι 141% επί του πλήθους των ατυχημάτων δηλαδή σε κάθε 100 ατυχήματα με σωματικές βλάβες θα έχουμε 141 ανθρώπους με τραυματισμούς θανάσιμους ή όχι

Από αυτούς:

οι νεκροί θα είναι ποσοστό 10% επί του πλήθους των ατυχημάτων δηλαδή σε κάθε 100 ατυχήματα με σωματικές βλάβες θα έχουμε 10 ανθρώπους νεκρούς

οι βαριά τραυματίες θα είναι ποσοστό 15% επί του πλήθους των ατυχημάτων δηλαδή σε κάθε 100 ατυχήματα με σωματικές βλάβες θα έχουμε 15 ανθρώπους βαριά τραυματίες

οι ελαφρά τραυματίες θα είναι ποσοστό 116% επί του πλήθους των ατυχημάτων δηλαδή σε κάθε 100 ατυχήματα με σωματικές βλάβες θα έχουμε 116 ανθρώπους ελαφρά τραυματίες

Τα στατιστικά στοιχεία είναι αμείλικτα : η μεγάλη ταχύτητα και η έλλειψη προσοχής σκοτώνει

Σε μελέτη του Συλλόγου Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων αναφέρεται ότι ο αριθμός των ατυχημάτων, των νεκρών και των τραυματιών στην Ελλάδα κατά την τελευταία τετραετία σημειώνει αξιοσημείωτη μείωση, η οποία σύμφωνα με προκαταρκτικές εκτιμήσεις οφείλεται αφενός σε ορισμένες νέες δράσεις οδικής ασφάλειας (κυρίως στην εντατικοποίηση της αστυνόμευσης) και αφετέρου στη σημαντική αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου στο αστικό και υπεραστικό οδικό δίκτυο της χώρας (και τη συνεπαγόμενη μείωση ταχυτήτων).

Παρόμοια άλλωστε θεαματική μείωση των ατυχημάτων εμφανίσθηκε και στα περισσότερα Ευρωπαϊκά κράτη την εποχή με σημαντική αύξηση του δείκτη ιδιοκτησίας οχημάτων (Ην. Βασίλειο, Ολλανδία -1975, Ισπανία – 1994). Είναι βέβαια απαραίτητο να διερευνηθούν αναλυτικά οι λόγοι της μείωσης των ατυχημάτων έτσι ώστε να εντοπιστούν οι επιτυχημένες δράσεις και να εντατικοποιηθεί η εφαρμογή τους, μέσα από τη συστηματική διερεύνηση της παραβατικότητας (αριθμός παραβάσεων ΚΟΚ επί δείγματος ελέγχου) και της επικινδυνότητας (ατυχήματα ή νεκροί ανά οχηματο-χιλιόμετρα).

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Συγκοινωνιολόγων, το οικονομικό και κοινωνικό κόστος των νεκρών, τραυματιών και οι υλικών ζημιών των οδικών ατυχημάτων στην Ελλάδα πλησιάζει τα 3 δις Ευρώ ετησίως, ενώ το αντίστοιχο κόστος για το σύνολο των κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ξεπερνά τα 74 δις Ευρώ.

Ανάλυση του Προβλήματος

Στην σύγχρονη Ελλάδα οι βασικές επιλογές για τον τρόπο ανάπτυξης και λειτουργίας των οδικών έργων εξακολουθούν να αμφιταλαντεύονται ανάμεσα στην προώθηση της ταχύτητας και της ασφάλειας, με αποτέλεσμα το σύστημα οδικής κυκλοφορίας στην χώρα να εξακολουθεί να είναι το περισσότερο ανασφαλές στην Ευρώπη. Η αδυναμία στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των οδικών ατυχημάτων στην Ελλάδα οφείλεται σε σειρά παραγόντων όπως εκείνοι που συνοψίζονται παρακάτω :

Αποσπασματικότητα στην εφαρμογή των κάθε είδους μέτρων και έλλειψη συντονισμού ανάμεσα στους εμπλεκόμενους φορείς μειώνοντας έτσι την αποτελεσματικότητα των μέτρων και την αποδοχή τους από τους πολίτες.

Έλλειψη συστηματικής παρακολούθησης του επιπέδου και των προβλημάτων οδικής ασφάλειας (σοβαρές μελέτες σε τακτά διαστήματα) και της κατάλληλης αξιολόγησης των αποτελεσμάτων των επεμβάσεων.

Έλλειψη αστυνόμευσης του συνόλου των παραβάσεων οδικής ασφάλειας.

Ελλείψεις του οδικού δικτύου και ανεπαρκής συντήρησή του τόσο εντός των πόλεων όσο και στο επαρχιακό και στο εθνικό οδικό δίκτυο.

Έλλειψη ενός αποτελεσματικού συστήματος εκπαίδευσης και ενημέρωσης για την οδική ασφάλεια, καθώς και ενός αξιόπιστου συστήματος τεχνικού ελέγχου των οχημάτων.

Ανεπάρκεια προϋπολογισμού για τη σοβαρή υποστήριξη των δράσεων οδικής ασφάλειας από όλες σχεδόν τις υπηρεσίες και οργανισμούς της Πολιτείας.

Σε αντίθεση με τους περισσότερους Ευρωπαίους, οι Ελληνες πολίτες δεν έχουν αντιληφθεί ότι μέσα στην πολυπλοκότητα της κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων, ταχύτητα και ασφάλεια δεν είναι δυνατόν να συνυπάρξουν (εξαίρεση μπορεί να αποτελέσουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς). Οδηγούν επιθετικά και με ταχύτητα ακατάλληλη για τις επικρατούσες κυκλοφοριακές συνθήκες, όπως και όλοι γύρω τους και είναι πεπεισμένοι ότι τα οδικά ατυχήματα συμβαίνουν μόνο στους άλλους.

Καθ΄ομοίωση των πολιτών και η Πολιτεία περιορίζεται σε εξαγγελίες για έργα και μέτρα που θα “λύσουν δια παντός” το πρόβλημα, χωρίς να συνειδητοποιεί ότι η κυκλοφορία και η οδική ασφάλεια αποτελούν συνεχώς μεταλασσόμενα προβλήματα που απαιτούν συνεχή εναλλαγή τρόπων αντιμετώπισης. Οι Αρχές (Κεντρική Διοίκηση και Τοπική Αυτοδιοίκηση) υπόσχονται έργα που θα επιτρέπουν τη γρήγορη και ασφαλή κυκλοφορία και αναβάλλουν την αναπόφευκτη επιλογή ανάμεσα στη γρήγορη εξυπηρέτηση και την ασφαλή μετακίνηση με συχνό αποτέλεσμα αλληλοαναιρούμενες επεμβάσεις.

Για τη μεσοπρόθεσμη βελτίωση του επιπέδου οδικής ασφάλειας στην Ελλάδα είναι απαραίτητη η επεξεργασία και εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης πολιτικής οδικής ασφάλειας για την Ελλάδα. Η ολοκληρωμένη αυτή πολιτική θα πρέπει να βασίζεται στην αξιοποίηση των επιτυχημένων εμπειριών από τα υπόλοιπα Ευρωπαϊκά κράτη και την προσαρμογή τους στην Ελληνική πραγματικότητα. Η επιτυχία της πολιτικής αυτής εξαρτάται από την αποτελεσματική και οπωσδήποτε συνδυασμένη προώθηση των παρακάτω αρχών:

Διαχωρισμός του συντονισμού (ετήσια κατανομή προϋπολογισμού, έλεγχος και παρακολούθηση) και της εκτέλεσης (μελέτη και εφαρμογή δράσεων) του εθνικού προγράμματος οδικής ασφάλειας. Ο συντονισμός πρέπει να είναι αρμοδιότητα φορέα επιτελικού χαρακτήρα (ανεξάρτητου από τους εκτελεστικούς φορείς) και η εκτέλεση πρέπει να είναι αποκλειστική αρμοδιότητα των επιμέρους υπηρεσιών (ΥΠΕΧΩΔΕ, ΥΜΕ, ΥΔΤ, κλπ).

Διάθεση στις αρμόδιες υπηρεσίες σε ετήσια βάση του κατάλληλου προϋπολογισμού αποκλειστικά για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας, ο οποίος θα επανακαθορίζεται κάθε χρόνο με βάση θεσμοθετημένες διαδικασίες αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των δράσεων στη μείωση του αριθμού των ατυχημάτων και των συνεπειών τους.

Ύπαρξη πολιτικής βούλησης για επιβολή της κατάλληλης αστυνόμευσης, η οποία θα αφορά σωστά μελετημένο και εκλογικευμένο σύστημα προστίμων και οπωσδήποτε συνέπεια και συνέχεια που θα ελέγχεται και θα δημοσιοποιείται σε τακτά διαστήματα.

Δημιουργία δυναμικής στην Ελληνική κοινωνία για την αναστροφή της σημερινής κατάστασης με την πρόβλεψη των απαραίτητων μηχανισμών (προϋπολογισμός, θεσμοθετημένες διαδικασίες) για την ενεργή συμμετοχή και συνεργασία όλων των Κυβερνητικών και μη φορέων, καθώς και του συνόλου των πολιτών.

Συστηματική παρακολούθηση με βάση ποσοτικούς δείκτες, τόσο του επιπέδου οδικής ασφάλειας όσο και της προόδου των δράσεων και της αποτελεσματικότητάς τους.

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ετών 2001-2003 για την ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

Από την μελέτη του πίνακα αυτού προκύπτει ότι ενώ στην διετία 2001-2002 υπήρξε δραστική μείωση των ατυχημάτων με σωματικές βλάβες, κατά την διετία 2002-2003 το ποσοστό άρχισε να αυξάνεται πάλι. Αυτό οφείλεται στην δραματική αύξηση των συμβάντων στον Νομό θεσσαλονίκης.

Η κατάταξη των νομών ανάλογα με την μείωση η αύξηση ατυχημάτων με σωματικές βλάβες για την τριετία 2001-2003 έχει ως εξης :

Παρακάτω θα δούμε αναλυτικότερα τα ποσοστά νομού Θεσσαλονίκης και Κιλκίς.

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ετών 2001-2003 για τον ΝΟΜΟ ΚΙΛΚΙΣ

Σε επίπεδο Μακεδονίας, η περίπτωση του Νομού Κιλκίς θα πρέπει να μελετηθεί και να εξαχθούν άμεσα συμπεράσματα για τους λόγους της δραστικής μείωσης των Τροχαίων ατυχημάτων όπου στην τριετία 2001-2003 παρουσιάζεται μείωση τροχαίων ατυχημάτων με σωματικές βλάβες σε ποσοστό 73%.

Η δικιά μας έρευνα έδειξε ότι η επιτυχία στον Νομό Κιλκίς οφείλεται στην ισχυρή και διαρκή Αστυνόμευση καθώς και στην ενεργοποίηση και συμμετοχή των πολιτών σε θέματα οδικής ασφάλειας.

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ετών 2001-2003 για τον ΝΟΜΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Από την μελέτη του πίνακα αυτού προκύπτει ότι κατά την τριετία 2001-2003 για τον Νομό Θεσσαλονίκης υπάρχει συνεχής αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων με σωματικές βλάβες σε ποσοστό τριετίας που πλησιάζει το 58%

Είναι σαφές ότι το κακό αυτό ποσοστό οφείλεται στην ανεπαρκή Αστυνόμευση στον Νομό Θεσσαλονίκης

Οι επιχειρηματίες θέτουν σαν στόχο τα τελικά Πανελλαδικά οικονομικά αποτελέσματά τους να είναι κερδοφόρα.

Εμείς δεν θέλουμε η αντιμετώπιση των σωματικών βλαβών να γίνεται με επιχειρηματικό σκεπτικό – εμείς θέλουμε κέρδος σε κάθε ένα Νομό της Ελλάδος !!!

Η συνταγή της “Καλιφόρνια” Πρόταση του έτους 2001 εν’ όψει και ολυμπιακών.

Ο κος Μιχάλης Κ. Γκιόκας, Ομότιμος Καθηγητής Ιατρικής και Βιολογικής Χημείας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας και Επιστημονικός Σύμβουλος του Κομμίσιονερ Τροχαίας Καλιφόρνιας και Πρόεδρος της Επιτροπής Δράσεως Καλιφόρνιας μετά από επίσκεψη στην Ελλάδα το 2001 και εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων και την αυξημένης κυκλοφορίας, μελέτησε το θέμα της Οδικής Ασφάλειας στην Αθήνα και κατέληξε στις παρακάτω διαπιστώσεις προτάσεις:

Το παρόν σύστημα Ελέγχου της Τροχαίας Κυκλοφορίας στην Ελλάδα είναι ανεπαρκές. Ο αριθμός των νεκρών και τραυματισμένων από Τροχαία είναι απαράδεκτος. Οι συνεντεύξεις, πρώτο χέρι, που έχει ήδη πάρει εγγράφως η Επιτροπή μας, είναι καταπληκτικές και περιγράφουν εικόνα σχεδόν αναρχίας στους δρόμους της χώρας. Ένα μέλος της Επιτροπής, πεπειραμένος αξιωματικός Τροχαίας της Καλιφόρνιας, με 35 χρόνια υπηρεσία, ήταν για δύο μήνας αυτόπτης μάρτυρας της επιθετικής οδήγησης Ελλήνων οδηγών. Η κατάσταση είναι δραματική, πέραν περιγραφής. Η χώρα αντιμετωπίζει μέγα πρόβλημα οδικής ασφάλειας, που είναι μεγαλύτερο από ότι φαίνεται στις επίσημες στατιστικές. Η βελτίωση μόνον του οδικού δικτύου δεν θα λύσει το πρόβλημα, διότι 80% της ευθύνης για τροχαία, ανήκει στον οδηγό. Δραστική βελτίωση της οδικής ασφάλειας πρέπει να αρχίσει το ταχύτερο και ως προπαρασκευή για την Ολυμπιάδα, διότι το σημερινό επίπεδο της οδικής ασφάλειας θα σημάνει καταστροφή το 2004.

Η Επιτροπή μας θα συμβάλλει στα εξής:

Ισχυρή και αποτελεσματική βελτίωση στο ζήτημα των Επιθετικών Οδηγών, με επίκεντρο την αλλαγή συμπεριφορά και καταστολή των παραβάσεων.

Ουσιώδης συμβολή στην μοντέρνα εκπαίδευση Οδηγών όλων των Οχημάτων και ειδικά στην αυστηρή και συστηματική εκπαίδευση Μοτοσικλετιστών. Όταν νεαροί μοτοσικλετιστές κάνουν σούζες στην μέση της Αθήνας το πρόβλημα είναι μέγα.

Βασική αναδιοργάνωση του συστήματος παροχής και ανανέωσης άδειας Οδήγησης. Εντατική εκπαίδευση στην δεξιοτεχνία οδήγησης και στους κανόνες προτεραιότητας, και ξεχάστε την μηχανή του αυτοκινήτου η οποία χρησιμοποιείται από μερικούς επιτήδειους σαν σημείο πίεσης στον εξεταζόμενο και σαν μέθοδος και βάση δωροδοκίας.

Ριζικά μέτρα για την προστασία των πεζών και αναπήρων και γενικά σοβαρότατα μέτρα στις διασταυρώσεις και κόμβους, εντός και εκτός των Αθηνών

Σοβαρή αντιμετώπιση του προβλήματος αλκοόλ με παράδειγμα την Καλιφόρνια που είχε το ίδιο πρόβλημα προ 25 ετών. Χωρίς συστηματική εργασία το πρόβλημα θα χειροτερεύσει.

Συστηματική διαφώτιση για την ανάπτυξη πλάνου για κάθε ταξίδι, που πρέπει να γίνει γρήγορα συνήθεια, για την αυτοσυντήρηση του ατόμου.

Συστηματική αντιμετώπιση του προβλήματος ζώνης ασφαλείας για Οδηγούς, Επιβάτες και Παιδιά. Όταν μερικοί Έλληνες λένε ότι: μόνον τους τρελούς τους δένουν – το πρόβλημα είναι μέγα. Η Καλιφόρνια είχε το ίδιο πρόβλημα προ 25 ετών.

Συστηματική αντιμετώπιση του θέματος για κράνος Μοτοσικλετιστών. Η Καλιφόρνια είχε το ίδιο πρόβλημα προ 20 ετών. Σήμερα 4 χρονών παιδάκια σε μικρά ποδήλατα με τρεις τροχούς, φοράνε κράνος.

Ειδικά Προγράμματα για Ηλικιωμένους και για Ξένους Οδηγούς.

Ειδική προσπάθεια για βελτίωση της Αστυνόμευσης της Οδικής Κυκλοφορίας με πιθανή Εκπαίδευση και Μετεκπαίδευση Αξιωματικών στην Ακαδημία Τροχαίας Καλιφόρνιας.

Περαιτέρω απλοποίηση και εξωραϊσμός του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας για ΙΧ, Φορτηγά και Μοτοσικλέτες, που πρέπει να διατεθεί δωρεάν.

Μελέτη και συστηματική αναβάθμιση των επικίνδυνων σημείων των Εθνικών οδών σε συνεργασία με ντόπιους ειδικούς. Η Καλιφόρνια είχε παρόμοια επικίνδυνα σημεία του Οδικού Δικτύου. Συστηματική μελέτη και έξυπνη τροποποίηση, έφεραν λαμπρά αποτελέσματα.

Συστηματική μελέτη και ισχυρά μέτρα βελτίωσης της περίθαλψης των θυμάτων από τροχαία, διότι το ποσοστό θανάτων βαριά τραυματισμένων στα Νοσοκομεία είναι υψηλός. Αυτό είναι πρόβλημα μέγα. Το ασθενοφόρο έφθασε μετά από ολόκληρη ώρα για την απόφοιτο της Φιλοσοφικής Σχολής, που περιέγραψε λεπτομερώς το Βήμα. Οι ειδικοί τραυματολόγοι τονίζουν εμφατικά, ότι «η χρυσή πρώτη ώρα» είναι κρίσιμη για διάσωση βαριά τραυματισμένων.

Συστηματική ανάπτυξη προγράμματος διαφώτισης των πολιτών με συνεργασία των ΜΜΕ και άλλων φορέων, με μια επίμονη και αδιάκοπη εκστρατεία. Τέτοιο πρόγραμμα στην Καλιφόρνια είχε μεγάλη επιτυχία.

Η επιτροπή θα θέσει τις βάσεις για συνεργασία της Ελλάδας με την Καλιφόρνια, που είναι η πρώτη από τις 50 πολιτείες σε ζητήματα Οδικής Κυκλοφορίας, και έχει εξαιρετική Ακαδημία Τροχαίας, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Ασφαλιστικού Ινστιτούτου για Οδική Ασφάλεια.

Συμπεράσματα: Το παρόν σύστημα ελέγχου της κυκλοφορίας και οδικής ασφάλειας, δεν είναι αποτελεσματικό. Ο αριθμός των θυμάτων στο οδικό δίκτυο της χώρας είναι απαράδεκτος. Ο συνδυασμός ξένου και τοπικού ταλέντου είναι απαραίτητος, για δραστική ελάττωση της αιματοχυσίας στην άσφαλτο. Πολλά από τα απαιτούμενα μέτρα βελτίωσης της Οδικής Ασφάλειας θα είναι σαφώς αντιδημοτικά και θα έχουν πολιτικό κόστος.

Το πόρισμα της επιτροπής μας θα δώσει στην Κυβέρνηση την απαραίτητη βάση και το σημαντικό άλλοθι, (λόγω και των Ολυμπιακών Αγώνων), προς επιβολή σοβαρών μέτρων για ελάττωση του αριθμού των θυμάτων. Συστάσεις ξένης επιτροπής εμπειρογνωμόνων έχουν πάντοτε μεγαλύτερη απήχηση και βαρύτητα στην ηγεσία και στο λαό. Τα μέλη της εθελοντικής επιτροπής μας δεν έχουν συμφέροντα, διασυνδέσεις και υποχρεώσεις στην Ελλάδα, ενώ μερικοί από τους γηγενείς ειδικούς, είναι δυνατόν να έχουν και τα τρία. Τελικά, τα μέλη της Επιτροπής είναι διαλεγμένα σκοπίμως, από διαφορετικές ειδικότητες, για να καλύψουν σχεδόν όλα τα σημεία του πολυσύνθετου προβλήματος των Τροχαίων.

Η ‘ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΗΣ ΒΕΡΟΝΑ’

Τον Οκτώβριο του 2003 υπεγράφη η ‘Διακήρυξη της Βερόνα’ από τους Ευρωπαίους Υπουργούς Μεταφορών για τη δραστική μείωση των τροχαίων και δεσμεύτηκαν, μεταξύ άλλων:

Να υπάρξει στενή συνεργασία των διαφόρων φορέων οδικής ασφάλειας των Κρατών-Μελών με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας που θα συσταθεί ως εσωτερικό σώμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για να δημιουργηθούν συγκρίσιμα και πλήρη δεδομένα σε ευρωπαϊκό επίπεδο που θα βοηθήσουν στη λήψη των κατάλληλων αποφάσεων.

Να προάγουν μια βαθμιαία εναρμόνιση των ουσιωδών κανονισμών οδικής ασφάλειας, όπως όρια ταχύτητας, εκπαίδευση των επαγγελματιών οδηγών, ώρες οδήγησης και ανάπαυσης των οδηγών, άδειες οδήγησης κ.λ.π.

Να καθορίσουν τα πλέον κατάλληλα ρυθμιστικά, οργανωτικά, τεχνικά και οικονομικά μέσα για να αυξηθούν οι προδιαγραφές ασφάλειας στους ευρωπαϊκούς δρόμους και να εντοπιστούν τα επικίνδυνα σημεία (black spots) σε αυτούς.

Να ισχυροποιήσουν την επιβολή και τήρηση των ορίων ταχύτητας, τη χρήση ζωνών ασφαλείας και κράνους, καθώς και τον διαρκή και αυστηρό έλεγχο αυτών που οδηγούν υπό την επήρεια αλκοόλ και ναρκωτικών.

Να λάβουν ιδιαίτερα προστατευτικά μέτρα για τους ευπαθείς χρήστες των οδών, όπως τους πεζούς, τους ποδηλάτες, τους νέους και ηλικιωμένους ανθρώπους.

Να βελτιώσουν την οδική ασφάλεια των οχημάτων, με την προώθηση νέων τεχνολογιών για την οδική ασφάλεια, όπως περιοριστές ταχύτητας, συσκευές καταγραφής δεδομένων (μαύρα κουτιά), συστήματα υπενθύμισης για χρήση ζωνών ασφαλείας κ.λ.π.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Είναι σαφές ότι στην χώρα μας έχουν ξεκινήσει και γίνονται βήματα για την μείωση των τροχαίων ατυχημάτων με θετικά αποτελέσματα. Τα βήματα αυτά πρέπει να συνεχιστούν και να ενταθούν με κύριο αυτό της Αστυνόμευσης Είναι πολύ εύκολο να συνεχίσει να βελτιώνεται η Οδική Ασφάλεια στη χώρα μας. Το μόνο που χρειάζεται είναι επιμονή των ευαισθητοποιημένων πολιτών ώστε η “Πολιτική Βούληση” να μείνει ενεργοποιημένη.

Ο βασικότερος παράγοντας του ατυχήματος είναι ο οδηγός η βελτίωση της συμπεριφοράς του οποίου από μόνη της μπορεί να αποτελέσει την κυριότερη συνισταμένη μείωσης των ατυχημάτων και να συντελέσει στην αύξηση του βαθμού οδικής ασφάλειας γενικά.

Θα πρέπει άμεσα:

να θεσπιστεί και να λειτουργήσει ΚΑΙ Οργανισμός Οδικής Ασφάλειας με κεντρική Διοίκηση και ανάπτυξη περιφερειακών Διοικήσεων σε κάθε Νομό της Ελλάδος

κάθε Νομός της Ελλάδος να έχει δική του ομάδα Οδικής Ασφάλειας για τη αξιοποίηση των στατιστικών δεδομένων τροχαίων ατυχημάτων μέσα στο πλαίσιο που θα χαραχθεί σε κεντρικό επίπεδο ώστε τα μέτρα που θα λαμβάνονται να αφορούν τις ιδιαιτερότητες του κάθε Νομού

κάθε εξάμηνο να γίνεται ανάπτυξη των προγραμμάτων οδικής ασφάλειας και των αποτελεσμάτων για κάθε Νομό της χώρας ώστε να παρουσιάζονται οι περισσότερο επιτυχημένες δράσεις και να υλοποιούνται και σε άλλους Νομούς

να δημιουργηθεί Σώμα Ειδικών Ορκωτών Πραγματογνωμόνων τροχαίων Ατυχημάτων

να γίνει εκπαίδευση Δικαστών με εξειδίκευση στα τροχαία ατυχήματα οι οποίοι θα έχουν την δυνατότητα να κατανοήσουν όλες τις Τεχνικές λεπτομέρειες της ανακατασκευής ενός τροχαίου συμβάντος ώστε η απονομή Δικαιοσύνης να είναι ΚΑΙ τεχνικά σωστή

δια Νόμου να γίνει υποχρεωτική η ασφάλιση για σωματικές βλάβες που θα προκαλέσει το μεταφερόμενο φορτίο φορτηγού οχήματος

να γίνει εγκατάσταση σταθερών γεφυροπλάστιγγων σε όλους τους σταθμούς διοδίων της χώρας μας

να γίνονται έλεγχοι από τεχνικούς σε επιλεγμένους σταθμούς διοδίων της χώρας που θα ελέγχουν τα λεωφορεία και τα φορτηγά για την κατάσταση ελαστικών, την λειτουργία του ταχογράφου (κλέφτης, κόφτης κλπ), τον χρόνο εργασίας και την ασφαλή ή όχι φόρτωση

δια Νόμου να γίνει υποχρεωτική η ασφάλιση λεωφορείων και φορτηγών με ασφάλιση απεριόριστου ορίου ασφαλιστικής κάλυψης για σωματικές βλάβες (και όχι μόνο για 500,000 Ευρώ που είναι σήμερα)