Εφικτά Μέτρα Αντιμετώπισης Τροχαίων Ατυχημάτων – Εγκατάλειψης Θύματος
Η εγκατάλειψη θύματος αφορά είτε εγκατάλειψη μετά από σύγκρουση οχήματος με άλλο όχημα στο οποίο μπορεί να υπάρχουν τραυματίες, είτε εγκατάλειψη μετά από σύγκρουση οχήματος με πεζό.
Οπως οι πιστωτικές κάρτες μας ωθούν να ξοδέψουμε χωρίς να αναλογιζόμαστε τις επιπτώσεις, έτσι και ο σύγχρονος πολιτισμός μας ωθεί στην αναζήτηση της άμεσης ικανοποίησης και σαν μια πιστωτική κάρτα ηθικής μας επιτρέπει να ξοδεύουμε σήμερα και τις πληρωμές να τις χρεώνουμε σε άλλους ανθρώπους που ποτέ δεν έχουμε δει.
Απαιτούμε διαρκώς τα δικαιώματά μας αλλά αγνοούμε τις υποχρεώσεις μας. Κάθε μέρα γινόμαστε περισσότερο αντικοινωνικοί. Η αντικοινωνική αυτή συμπεριφορά, ο άκρατος εγωισμός μας και η χωρίς όρια παραβίαση της προσωπικότητας του πλησίον μας ευθύνεται για το ζοφερό γεγονός που λέγεται εγκατάλειψη θύματος σε τροχαίο ατύχημα. Το πρόβλημα της παράσυρσης πεζών είναι εξίσου σημαντικό στην Ευρώπη αλλά και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Για να πολεμήσουμε όμως το πρόβλημα αυτό εκτός από τα παραμελημένα όπλα του ανθρωπισμού, της αλληλεγγύης και της αγάπης προς τον πλησίον θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε δυστυχώς και άλλα όπλα.
Η εγκατάλειψη μετά από ένα τροχαίο ατύχημα μπορεί να προληφθεί με τον περιορισμό των πιθανοτήτων σύγκρουσης αλλά και μέσω του εκφοβισμού ότι οι πιθανότητες εύρεσης και παραδειγματικής τιμωρίας του δράστη είναι μεγάλες. Αυτά βέβαια περνούν μέσα από συγκεκριμένο πρόγραμμα επικοινωνιακής πολιτικής.
Για την Ελλάδα ήδη γνωρίζουμε κάποια στατιστικά στοιχεία.
Στις ΗΠΑ η περιπτώσεις παράσυρσης και εγκατάλειψης πεζών είναι το 18% επί του συνόλου των θανόντων πεζών.
Στις παρασύρσεις πεζών η συγκέντρωση αλκοόλης που μετράται στο αίμα των πεζών είναι ο βασικός παράγοντας για την παράσυρση. Το 1996 ποσοστό 55% των θανατωθέντων πεζών ηλικίας μεγαλύτερης των 16 ετών είχε υψηλό ποσοστο αλκοόλης στο αίμα.
Το 1993 στο μακροχρόνιο πρόγραμμα των ΗΠΑ με τίτλο “Υγιείς άνθρωποι 2,000” ένας από τους εθνικούς στόχους ήταν η μείωση των θανάτων από παράσυρση πεζών σε 2 πεζούς ανά πληθυσμό 100,000. Το 1996 ο στόχος επιτεύχθηκε. Μερικοί από τους τρόπους που επιλέχθηκαν στο πρόγραμμα ήταν οι εξής :
- Νησίδες πεζών στο κέντρο οδών με μεγάλη κυκλοφορία.
- Μεγαλύτερος χρόνος ρύθμισης του κόκκινου σηματοδότη
- Αύξηση πεδίου ορατότητας για τους οδηγούς όπως καλύτερος φωτισμός οδών.
- Θέσπιση νομοθεσίας για περιορισμό του ποσοστού αλκοόλης στο αίμα των πεζών
- Τοποθέτηση μπαριέρων μεταξύ οδεύσεων πεζών και δρόμων, γέφυρες πεζών πάνω από οδούς με μεγάλη κυκλοφορία κλπ
- Χαμηλότερο όριο ταχύτητας σε οδούς με μεγάλη κυκλοφορία πεζών
- Καλύτερη εποπτεία των παιδιών όταν διασχίζουν τον δρόμο
Το 1995 στο Βόρειο Βανκούβερ Καναδά και υπό την αιγίδα της Τροχαίας ξεκίνησε ένα πρόγραμμα με στόχο τον έλεγχο του προβλήματος εγκατάλειψης (του λεγόμενου “hit and run prevention programme”) με στόχο την παροχή ταχύτερης και πληρέστερης υπηρεσίας στους εμπλεκόμενους αλλά και την μείωση των πλασματικών απαιτήσεων. Σήμερα γίνεται επεξεργασία 30-35 δηλώσεων τον μήνα. Από τις δηλώσεις αυτές * 20% είναι ψευδείς με στόχο την λήψη αποζημίωσης και * 10% αφορούν ζημίες από βανδαλισμούς και όχι περίπτωση εγκατάλειψης.
Η αποδοχή του προγράμματος από τους πολίτες ήταν ιδιαίτερα θερμή.
Στο Σαν Ντιέγκο Καλιφόρνιας με πληθυσμό 1,200,000 κατοίκους ξεκίνησε επίσης το 1995 πρόγραμμα με δύο στόχους :
- τον περιορισμό αλκοόλ και ναρκωτικών κατά την οδήγηση
- την ασφάλεια των πεζών και των ποδηλατιστών
Οι στόχοι του προγράμματος ήταν οι εξής:
- με συνεχή και εκτεταμένα αλκοτέστ η αύξηση των συλλήψεων των οδηγών που έχουν πιει πριν προλάβουν να εμπλακούν σε τροχαίο ατύχημα ο συνεχής και εκτεταμένος έλεγχος του ορίου ταχύτητας των οχημάτων πριν προλάβουν να εμπλακούν σε τροχαίο ατύχημα
- η επιβολή ποινών σε παραλείψεις πεζών κατά την διάσχιση του οδοστρώματος
- η εκτενής ενημέρωση και εκπαίδευση των πεζών σε θέματα οδικής κυκλοφορίας μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων με στόχο την αύξηση της προσοχής τους
- ο έλεγχος για ζώνες ασφαλείας και παιδικών καθισμάτων
Η στρατηγική εφαρμογής του προγράμματος επέβαλε τους αξιωματικούς της Τροχαίας να είναι δημιουργικοί και ταυτόχρονα επιθετικοί στους τρόπους με τους οποίους έπρεπε να εφαρμόσουν τους στόχους του προγράμματος. Έπρεπε επίσης πάση θυσία τα μέσα ενημέρωσης να περνούν το μήνυμα ότι γίνονται έλεγχοι οι οποίοι και θα συνεχίσουν να γίνονται.
Τα αποτελέσματα μέχρι σήμερα είναι θεαματικά.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΕΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΤΡΟΧΑΙΩΝ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ
Η μείωση των συμβάντων εγκατάλειψης θύματος έχει άμεση σχέση με την μείωση του αριθμού των τροχαίων ατυχημάτων. Έτσι, οι συγκεντρωτικές προτάσεις μας για μια γενική στρατηγική περιορισμού του φαινομένου μείωσης των τροχαίων και κατά συνέπεια μείωσης της εγκατάλειψης θύματος αποτελείται από τέσσερις άξονες δράσης :
- Περιορισμός των πιθανοτήτων σύγκρουσης
- Εκφοβισμός ότι οι πιθανότητες εύρεσης του δράστη είναι μεγάλες
- Πρόγραμμα επικοινωνιακής πολιτικής της Τροχαίας
- Επεξεργασία Στοιχείων Τροχαίων ατυχημάτων Ο κάθε άξονας αποτελείται από τις παρακάτω επιμέρους δράσεις :
1ος άξονας : Περιορισμός των πιθανοτήτων σύγκρουσης
Ο άξονας αυτός περιλαμβάνει :
την επανεκπαίδευση στις ηθικές αρχές του ζείν
την εμπέδωση κυκλοφοριακής αγωγής πεζών και οδηγών
την αλλαγή τρόπου εκπαίδευσης οδηγών μέσω επιθετικών προγραμμάτων εκπαίδευσης που θα περιλαμβάνουν και έλεγχο από ψυχίατρο.
τον περιορισμό του ορίου ταχύτητας
την διενέργεια αλκοτέστ συνεχώς
τον περιορισμό ορίου κατανάλωσης αλκοόλ στους πεζούς
την κατασκευή ασφαλέστερων διόδων πεζών
την κατασκευή ασφαλέστερων οδών κυκλοφορίας οχημάτων
την θέσπιση σκληρών προστίμων
την πολιτιστική ανάπτυξη
την συμμετοχή των πολιτών στα κοινά και ενθάρρυνση των Δήμων και Κοινοτήτων στην δημιουργία δράσεων που θα βασίζεται στις ειδικές συνθήκες που επικρατούν στον Δήμο η την Κοινότητα.
τις οικιστικές παρεμβάσεις στις πόλεις με στόχο την κοινωνικοποίηση των κατοίκων
την άψογη και επαγγελματική συμπεριφορά των οργάνων της Τροχαίας με πιστή εφαρμογή των νόμων προς κάθε κατεύθυνση
την εκκίνηση ισχυρής επικοινωνιακής πολιτικής της Τροχαίας και σχέσεων με τα μέσα ενημέρωσης
τον πειθαρχικό αλλά και ποινικό έλεγχο Αξιωματικών και λοιπών οργάνων της Τροχαίας που δεν εφάρμοσαν τον νόμο.
2ος άξονας : Εκφοβισμός ότι οι πιθανότητες εύρεσης του δράστη είναι μεγάλες
Ο άξονας αυτός περιλαμβάνει :
την στελέχωση Τροχαίας με επιστημονικό προσωπικό
την αγορά εργαστηριακού εξοπλισμού
την διαρκή εκπαίδευση των αξιωματικών της Τροχαίας
την οργάνωση της Τροχαίας με ηλεκτρονικούς υπολογιστές και διασύνδεσή τους με σχετικές βάσεις δεδομένων
την δημιουργία συντονιστικού οργάνου Τροχαίας για τα θύματα εγκατάλειψης
την θέσπιση τριψήφιου αριθμού κλήσης του συντονιστικού οργάνου της Τροχαίας
την ενθάρρυνση κατάδοσης και θέσπιση αμοιβής μετά από επιτυχή σύλληψη
την δημιουργία σελίδων στο internet ή σε ειδική εφημερίδα με τους καταζητούμενους και τις κλήσεις για μάρτυρες σε συμβάν (εφαρμογή και σε άλλες υπηρεσίες του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης ώστε να υπάρχει σαφής αναφορά σε ένα ΜΜΕ για να δίδεται η δυνατότητα πραγματικής ενημέρωσης του κοινού και όχι σπασμωδικής και ασύνταχτης όπως γίνεται τώρα. Όλοι μας έχουμε δει με θλίψη στα Αστυνομικά τμήματα κακές ασπρόμαυρες φωτοτυπίες καταζητούμενων οι οποίες βεβαιώνουν για μια ακόμη φορά την ασύνταχτη δράση της Αστυνομίας. Παραπέμπουμε στις σελίδες του FBI στο Internet – www.fbi.gov – όπου μπορεί κάποιος να δει φωτογραφίες των καταζητούμενων (και όχι μόνο) στις ΗΠΑ)
-την εκπαίδευση δικαστών στα Τροχαία ατυχήματα με στόχο την ορθή και τεχνοκρατική απονομή δικαιοσύνης και όχι την απονομή της δικαιοσύνης όπως τόσο όμορφα αναφέρει ο Κάφκα στο έργο του Η ΔΙΚΗ.
-την κατά το δυνατόν εξάλειψη της γραφειοκρατίας στην δικαστική διαδικασία Τροχαίων ώστε να μην αποθαρρύνονται οι μάρτυρες με τις χρονοβόρες διαδικασίες, αναβολές κλπ.
-την θέσπιση αμοιβής για οποιανδήποτε καταθέτει σε δικαστική διαδικασία ώστε να υπάρξει αποζημίωση για τις χαμένες ώρες του κλπ.
3ος άξονας : Πρόγραμμα επικοινωνιακής πολιτικής της Τροχαίας
Ο άξονας αυτός περιλαμβάνει :
- την ανάπτυξη στενής σχέσης με τα μέσα ενημέρωσης
- την θέσπιση ειδικής εβδομαδιαίας εκπομπής της Τροχαίας στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση
4ος άξονας : Επεξεργασία Στοιχείων Τροχαίων ατυχημάτων
Ο άξονας αυτός περιλαμβάνει:
την βελτίωση της έκθεσης αυτοψίας του ΤΟΤΑ και του ΔΟΤΑ (Δελτίο Οδικού Τροχαίου Ατυχήματος) ώστε αφ’ενός μεν να δίδεται η δυνατότητα επιστημονικής αξιοποίησης είτε για την σωστή ανακατασκευή του ατυχήματος είτε για στατιστικούς λόγους – δεν μπορεί το 99% των Ελληνικών δρόμων να έχει συντελεστή τριβής 0.70 Η στατιστική έρευνα στην Ελλάδα βασίζεται στα ΔΟΤΑ τα οποία συντάσσονται από Αξιωματικούς της Τροχαίας οι οποίοι δεν έχουν την στοιχειώδη τεχνική αφετηρία. Απορούμε πως γίνεται αποδεκτή από τα Δικαστήρια η έκθεση αυτοψίας της Τροχαίας – ένα έγγραφο με τεχνικό περιεχόμενο που συντάσσεται από άτομα χωρίς εξειδίκευση και τεχνική αφετηρία. Θα δεχόταν τα Δικαστήρια τόσο εύκολα μια ιατροδικαστική έκθεση από άτομο που δεν είναι ιατροδικαστής ?. Ο τρόπος σύνταξης όπως γίνεται σήμερα είναι τραγελαφικός και προκαλεί θυμηδία σε κάθε λογικά σκεπτόμενο πολίτη εκτός βέβαια από τους Εισαγγελείς οι οποίοι καλούνται να αποφασίσουν την παραπομπή ή όχι κάποιου από τους εμπλεκόμενους σε Τροχαίο ατύχημα.
Την πιστή τήρηση του ’ρθρου 163 – Βασικές ενέργειες σε οδικά τροχαία ατυχήματα αλλά και των λοιπών άρθρων του ΠΔ 141/91, ΦΕΚ 58Α/30.04.1991 “Αρμοδιότητες οργάνων και υπηρεσιακές ενέργειες του προσωπικού του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και θέματα οργάνωσης Υπηρεσιών”. Το άρθρο αυτό κάνει δειλά βήματα στην οριοθέτηση της ορθής αυτοψίας τροχαίου ατυχήματος και σύνταξη της έκθεσης αυτοψίας. Δεν είδαμε όμως από το 1991 και μετά να παραπέμπεται Αξιωματικός που δεν τήρησε τις διατάξεις του άρθρου αυτού ή να απορρίπτεται αυτοψία της Τροχαίας η οποία βάσει του άρθρου 163 περιλαμβάνει μη νόμιμες ενέργειες.
Την δημιουργία ειδικής μονάδος της στατιστικής υπηρεσίας που θα επεξεργάζεται τα στοιχεία τροχαίων ατυχημάτων και θα εξάγει συμπεράσματα. Σήμερα, και στον τομέα αυτό, ασύνταχτα για μια ακόμη φορά εναπόκειται στην καλή θέληση και στα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας κάποιο ίδρυμα να αποφασίσει να ασχοληθεί με την στατιστική των Τροχαίων ατυχημάτων.
Την λειτουργία του Εθνικού Συμβουλίου Οδικής Ασφάλειας (ΕΣΟΑ)
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Στην εποχή που ζούμε η συγκρότηση επιτροπών που έχουν σαν αντικείμενο την ανακάλυψη του τροχού είναι τραγελαφικό γεγονός. Η Αστυνομία ζητά από τους πολίτες να δώσουν χείρα βοηθείας. Σας βεβαιούμε ότι υπάρχουν πολίτες που μπορούν να βοηθήσουν το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης, το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών και όποιον άλλο φορέα πραγματικά χρειάζεται βοήθεια. Για την λύση των υπαρκτών προβλημάτων που τίθενται στην παρούσα παρουσίαση το μόνο που χρειάζεται είναι βούληση αφού “όταν υπάρχει η βούληση υπάρχει και ο τρόπος” ή όπως λεει και ο λαός μας “δεν υπάρχει δεν μπορώ, υπάρχει δεν θέλω”.
Η οργάνωση της Τροχαίας έχει εξελιχθεί σε επιστημονικό επίπεδο εδώ και πολλά χρόνια στις ΗΠΑ και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Η μετάδοση του φωτός της οργάνωσης από τις χώρες αυτές προς την δικιά μας είναι ανάγκη ζωής για την αξιοπιστία της Τροχαίας της χώρας μας. Στις χώρες αυτές πρέπει άμεσα να εκπαιδευτεί μια επιτελική ομάδα επίλεκτων βαθμοφόρων της Τροχαίας οι οποίοι θα μεταλαμπαδεύσουν την γνώση τους στα υπόλοιπα στελέχη της Τροχαίας.
Αφού η γνώση και η οργάνωσή της υπάρχει, το μόνο που χρειάζεται είναι να απλώσει κανείς το χέρι για να την πάρει.
Ο τροχός έχει ήδη εφευρεθεί. Χρειάζεται όμως ένα στιβαρό χέρι για να αρχίσει να τον κινεί. Το χέρι αυτό το ψάχνουμε εδώ και χρόνια αλλά δυστυχώς δεν το βρίσκουμε. Μήπως αυτό το χέρι το έχει βρει κάποιος από τους αναγνώστες του παρόντος κειμένου ?